OpenAI ve Oracle’dan 4,5 GW’lık Yapay Zeka Tesisi: “Stargate” ABD’de Veri Altyapısını Yeniden Tanımlıyor

Bir yapay zeka modeli sadece algoritmalardan ibaret değildir. Onu çalıştıran donanım, onu soğutan sistemler ve ona elektrik sağlayan altyapı zinciri de en az kodun kendisi kadar belirleyicidir. OpenAI ve Oracle’ın yeni hamlesi tam da bu fiziksel katmanda yepyeni bir çerçeve çizmeye aday. “Project Stargate” adı verilen bu ikinci faz inşa dalgası, 4,5 GW’lık ek kapasiteyle ABD genelinde yapay zekanın hesaplama gereksinimlerini karşılamayı hedefliyor. Böylece toplam kurulu güç 5 GW sınırını geçerek küresel ölçekte eşi benzeri olmayan bir seviyeye ulaşacak.

Veri merkezlerinin gövdesinde milyonlarca çip

Planlanan altyapının merkezinde 2 milyonu aşkın yapay zeka hızlandırıcısı yer alıyor. Bu sayıda çip, yalnızca matematiksel bir büyüklük değil; aynı zamanda üretim zincirinin, tedarik sürekliliğinin ve güç yönetiminin eşgüdümlü çalışmasını zorunlu kılıyor. Oracle’ın tedarik edeceği bu donanımın büyük kısmı Nvidia GB200 gibi üst düzey modellerden oluşacak. Ancak sadece çipleri dizmek yeterli değil; bunları kesintisiz ve verimli biçimde işletmek için özel soğutma, enerji yönetimi ve veri akışı katmanları gerekiyor.

Oracle’ın sunduğu bu donanım altyapısı, OpenAI’nin modellerini eğitirken karşılaştığı ölçeklenme ve senkronizasyon problemlerine karşı yeni çözümler geliştirmesini gerektiriyor. Şirket, bu devasa çip filosunu verimli biçimde yönetecek yeni yazılımsal mimariler üzerinde çalışıyor. Bunlar arasında, çoklu küme yapılarında gecikmesiz iletişim kurmaya yarayan senkronizasyon katmanları ve asenkron işlem dağıtım sistemleri öne çıkıyor.

5 GW’lık sınır ne anlama geliyor?

ABD enerji altyapısı açısından bakıldığında, 5 GW gücün ne ifade ettiği daha net ortaya çıkıyor. Bu güç, neredeyse beş büyük nükleer reaktörün toplam üretimine eşdeğer. Böyle bir kapasitenin yapay zeka gibi özel bir amaca tahsis edilmesi, hem kamu hem de özel sektör için enerji planlamasını doğrudan etkileyen bir gelişme.

Bu ölçekteki veri merkezlerinin sürdürülebilirlik dengesi de tartışma konusu. OpenAI ve Oracle, yeni tesislerin enerji ihtiyacını karşılamak için hibrit kaynak kullanımı planlıyor. Yenilenebilir enerjiye öncelik verilmesi, karbon ayak izini kontrol altında tutma hedefiyle birleşiyor. Aynı zamanda veri merkezlerinin ısı yönetimi için özel evaporatif soğutma sistemlerinin kullanılacağı ve bu sistemlerin otomatik sensörlerle yönetileceği belirtiliyor.

İstihdam, şehir planlaması ve ekonomik etkiler

“Project Stargate” yalnızca teknolojik bir genişleme projesi değil, aynı zamanda doğrudan ve dolaylı olarak istihdamı da şekillendiren dev bir kalkınma planı. Açıklanan verilere göre, inşa ve işletme aşamalarında 100 binden fazla kişilik bir iş gücü ihtiyacı oluşacak. Bu istihdamın büyük bölümü teknik pozisyonlar değil; lojistikten güvenliğe, mühendislikten tedarik zincirine kadar geniş bir spektrumu kapsıyor.

Ayrıca bu tesislerin kurulacağı bölgelerde emlak, ulaşım ve hizmet sektörleri de yeniden yapılanmak zorunda kalacak. Dolayısıyla projenin, tesislerin fiziksel sınırlarının çok ötesine taşan ekonomik etkileri olacak.

Ortaklık yapısı ve rekabet dengesi

OpenAI ve Oracle arasındaki bu stratejik ittifak, şirketlerin bulut bilişim ve yapay zeka pazarındaki konumlarını doğrudan etkiliyor. OpenAI, uzun süredir Microsoft’un Azure altyapısıyla entegre biçimde çalışıyor olsa da, Oracle ile geliştirdiği bu yeni veri merkezi yapılanması şirketin bağımsızlığını artırma çabası olarak da okunabilir.

Öte yandan, projeye dahil olan diğer yatırımcılar arasında SoftBank ve MGX gibi dev isimler de bulunuyor. Her biri milyarlarca dolarlık katkı sağlarken, finansal yükün bir kısmı borçlanma yoluyla destekleniyor. Oracle’ın, sadece donanım için 40 milyar dolar değerinde Nvidia GPU siparişi verdiği bildiriliyor.

Lokasyonlar, zaman çizelgesi ve politik sinyaller

Projenin ilk aşaması Texas’taki Abilene şehrinde başlamış durumda. Ancak ikinci fazda farklı eyaletlere yayılacak yeni tesislerin detayları henüz netleşmiş değil. Buna karşın Ohio gibi bazı bölgelerde küçük çaplı yapılarla işe başlanacağı konuşuluyor. SoftBank ile OpenAI arasında tesis yerleşimi konusunda fikir ayrılıkları yaşandığı, bu nedenle bazı planlamaların revize edildiği biliniyor.

ABD hükümetinin de bu çapta projelere destek verdiği biliniyor. Bu durum, yapay zeka altyapısının yalnızca özel sektör projesi değil, aynı zamanda ulusal stratejinin bir parçası haline geldiğini gösteriyor.

Yeni nesil modeller ve altyapının evrimi

Veri merkezlerinin fiziksel yapıları kadar önemli olan bir diğer unsur da bu merkezlerde eğitilecek yapay zeka modellerinin yönelimi. OpenAI artık sadece model büyüklüğüyle değil, verimlilik ve adaptasyon kabiliyetiyle de ilgileniyor. Genişleyen altyapı, yeni tekniklerin —örneğin paralel aktarım öğrenmesi gibi— daha kapsamlı biçimde test edilmesine olanak tanıyacak.

Bu merkezler aynı zamanda yalnızca OpenAI’nin değil, Oracle’ın kurumsal müşterilerinin de erişimine açılabilir. Böylece orta ölçekli yapay zeka geliştiricileri de bu yüksek kapasiteli altyapıdan faydalanarak kendi çözümlerini ölçeklendirme imkanı bulabilir.

Stargate, yalnızca bir inşaat ya da teknoloji yatırımı değil; yapay zekanın gerçek dünya altyapısıyla buluştuğu kritik bir eşik. Donanım, yazılım ve enerji ekseninde kurulan bu ittifak, önümüzdeki yıllarda dijital üretim kapasitesini belirleyecek en büyük etkenlerden biri olacak.